Het Zichen-Zussen-Bolders zou, volgens een studie van de dialectoloog José Cajot (2011)
het klankrijkste (50 verschillende klanken) dialect ter wereld zijn.
Ons heemkundig onderzoek naar ons dialect is gebasseerd op studie naar ons dialect gevoerd door prof. dr. Cajot José (afkomstig uit ZZB) en dhr. Keulen Ronny (afkomstig uit Valmeer).
Het klinkersysteem van het Belgisch-Limburgse plaatsje Zichen-Zussen-Bolder (gelegen tussen Tongeren en Maastricht) bevat 50 fonemen:
14 korte en 14 lange klinkers (éénklanken)
8 sluitende korte en 5 sluitende lange tweeklanken
5 openende korte en 2 openende lange tweeklanken
1 drieklank
en 1 doffe e (ook sjwa genoemd)
Ter vergelijking
Soorten klinkers | Zichen-Zussen-Bolder | Genks | Nederlands | Duits |
éénklanken | 28 | 16 | 13 | 15 |
tweeklanken | 20 | 4 | 3 | 3 |
sjwa | 1 | 1 | 1 | 1 |
drieklanken | 1 | 0 | 0 | 0 |
Totaal aantal klinkers | 50 | 21 | 17 | 19 |
50 klinkers (één & meerklanken)
IPA-spelling (International Phonetic Alphabet)
Internationaal fonetisch alfabet [ʔɪntəɾna̙ʃoːˈnaːl foːˈneːtis ˈʔɑlfa̙bɛt]
Korte éénklanken | ||
i | y | U |
l | Y | ʊ |
e | ö | o |
ɛ | œ | ɔ |
æ | ɑ | |
Lange éénklanken | ||
i: | y: | U: |
l: | Y: | ʊ: |
e: | ö: | o: |
ɛ: | œ: | ɔ: |
æ: | ɑ: | |
Sluitende korte tweeklanken | ||
li | Yy | ʊu |
ɛi | œy | ɔu |
æi | ɑi | |
Sluitende lange tweeklanken | ||
ɛ:i | œ:y | ɔ:u |
æ:i | ɑ:u | |
Openende korte tweeklanken | ||
je | jö | wö |
jæ | ja | |
Openende lange tweeklanken | ||
jæ: | ja: | |
sjwa | Drieklank | |
ə | wöi |
50 klinkers (één & meerklanken)
Limburgse dialectspelling
Korte éénklanken | ||
ie | ü | oe |
i | u | ó |
é | ö | c |
e | ù | ò |
è | a | |
Lange éénklanken | ||
īē | u (u) | ōē |
é (é) | ú (ú) | ó (ó) |
e € | eu | o (o) |
è (è) | äö | ao |
ae | a (a) | |
Sluitende korte tweeklanken | ||
ëi | úi | óu |
éi | hùi | òu |
èi | ai | |
Sluitende lange tweeklanken | ||
ei (ééi) | ui (äöi) | ou (aou) |
aei | aau | |
Openende korte tweeklanken | ||
jé | jö | wö |
jè | ja | |
Openende lange tweeklanken | ||
jae | ja(a) | |
Doffe | Drieklank | |
e | wöi |
Meer weten over het "Limburgs dialect"
IPA | Limburgs | A.N. | ZZB 1 | ZZB 2 | ZZB 3 | ZZB 4 | ZZB 5 |
i | ie | dik | dik / diek | (kin) kin /kien | (pin) pin / pien | (wit brood) mik / miek | (kip) hin / hien |
I | i | spin | spIn / spin | (hengst) hIngst / hingst | lInnen / linnen | ||
e | é | vis | ves / vés | (mest) mes / més | (H-mis) mes / més | ||
ɛ | e | lucifer | zwɛngel / zwengel | ||||
æ | è | bed | bæd / bèd | (stallen) stæl / stèl | (brug) bræg / brèg | (zakken) zæk / zèk | (mergel) mælger / mèlger |
y | ü | boekje | bykske / bükske | (doeken) dyk / dük | (doekje) dykske / dükske | (lip) lyp / lüp | |
Y | u | ui | Yn / un | (dun) dYn / dun | |||
ö | ö | (water)put | pöt / pöt | (kruk) krök / krök | (potten) pöt / pöt | (orgel) ölger / ölger | (spade) sjöp / sjöp |
œ | ù | haasje | hœske / hùske | (klein haagje) hœgske / hùgske | |||
u | oe | boek | buk / boek | (pop) pup / poep | (koek) kuk / koek | (broek) bruk / broek | |
ʊ | ó | zon | zʊn / zón | (ton) tʊn / tón | (gom) gʊm / góm | (bom) bʊm / bóm | (tong)tʊng / tóng - (long)lʊng / lóng |
o | o | pintje bier | bok / bok | (pot) pot / pot | (rok) rok / rok | (kop) kop / kop | |
ɔ | ò | maagd | mɔg / mòg | ||||
ɑ | a | zak | zɑk / zak | (tak) tɑk / tak | (kat) kɑt / kat | (wol) wɑl / wal |
IPA | Limburgs | A.N. | ZZB 1 | ZZB 2 | ZZB 3 | ZZB 4 | ZZB 5 |
i: | īē | bier | bi:r / bīēr | (vier) vi:r / vīēr | (stier) sti:r / stīēr | (brief) bri:f / brīēf | |
I: | é (é) | beer(varken) | bI:r / béér | (konijn) kI:n / knéén | (wijn) wI:n / wéén | (Kinderen) Kéénder | |
e: | e (e) | geit | ge:t / geet | (steen) ste:n / steen | (eik) e:k / eek | ||
ɛ: | è (è) | 7 dagen-week | wɛ:k / wèèk | (beer) bɛ:r / bèèr | |||
æ: | ae | landen | læ:n / laen | (pens) pæ:ns / paens | (geld) gæ:ld / gaeld | (maait) mæ:t / maet | (zaait) zæ:t / zaet |
y: | u (u) | groen | gry:n / gruun | (vuur) vy:r / vuur | (stier) dy:r / duur | ||
Y: | ú (ú) | kuiken | kY:ken / kúúke | (kommetje) kY:mpke / kúúmpke | (aan iets ruiken) rY:ken / rúúke | (trui) vrY:s / vrúús | |
ö: | eu | deur | dö:r / deur | (schaapje) schö:pke / scheupke | (gedoopt) gedö:p / gedeup | (schapen) schö:p / scheup | |
œ: | äö | klein dak | dœ:kske / däökske | (klein kasje) schœ:pke / schäöpke | (blad) blœ:dsje / bläödsje | ||
u: | ōē | hoest | hu:s / hōēs | (boer) bu:r / bōēr | (kool) mu:s / mōēs | (muur) mu:r / mōēr | |
ʊ: | ó (ó) | huis | hʊ:s / hóós | (muis) mʊ:s / móós | (duif) dʊ:f / dóóf | (doos) dʊ:s / dóós | |
o: | o (o) | kous | ho:s / hoos | (schaap) scho:p / schoop | (lopen) lo:pen / loopen | (graet) gro:t / groot | |
ɔ: | ao | haas | hɔ:s / haos | (dak) dɔ:k /daok | (gras) grɔ:s / graos | (muziekzaal) zɔ:l / zaol | |
ɑ: | a (a) | handschoen | hɑ:s / haas | (voetbal) ba:l / baal |
IPA | Limburgs | A.N. | ZZB 1 | ZZB 2 | ZZB 3 | ZZB 4 | ZZB 5 |
Ii | ëi | knie | knIi / knëi | (niet) nIi / nëi | |||
ɛi | éi | bij | bɛi / béi | (rij) rɛi / réi | (weide) wɛi / wéi | (snijden) snɛi / snéi | |
æi | èi | lelijk | læie / lèie | (beide) allebæi / allebèi | |||
Yy | úi | koeien | kYy / kúi | (uier) Yyer | (moe) mYy | (voeten) vYy / vúi | (hoeden) hYy / húi |
œy | ùi | (mensen) lœy / lùi | (vandaag) hœy / hùi | (klokken luiden) lœyen / lùien | (haren verliezen) rœy / rùi | ||
ʊu | óu | koe | kʊu / kóu | ||||
ɔu | òu | nieuw | nɔu / nòu | (mouw) mɔu /mòu | (dichten) tɔu /tòu | (sloot) zɔu / zòu | (vrouw) vrɔu / vròu |
ɑi | ai | Maria | Mɑi / Mai |
IPA | Limburgs | A.N. | ZZB 1 | ZZB 2 | ZZB 3 | ZZB 4 | ZZB 5 |
ɛ:i | ei (ééi) | trein | trɛ:in | (plein) plɛ:in / plein | (de Lijn) de lɛ:in / de lein | (grijzen) grɛ:ize / greize | (konijnen) knɛ:ins / knein |
æ:i | aei | eitje | æ:ike / aeike | (oogje) æ:igske / aeigske | (stenen) stæ:in / staein | (gemeen) gemæ:in / gemaein | (klein) klæ:in / klaein |
œ:y | ui (äöi) | muizen | mœ:ys / muis | (huizen) hœ:ys / huis | (vlooien) lœ:ys / luis | (buis) bœ:ys / buis | |
ɔ:u | ou (aou) | duif | dɔ:uf / daouf (Zussen) | (duim) dɔ:um / daoum | |||
ɑ:u | aau | oog | ɑ:uf / aauf (Zussen) | (oogst) ɑ:ust / aaust |
IPA | Limburgs | A.N. | ZZB 1 | ZZB 2 | ZZB 3 | ZZB 4 | ZZB 5 |
je | jé | gekregen | gekrjegen / gekrjégen | (beker) bjeker / bjéker | (kameel) kjemel / kjémel | (geweven) gewjeven / gewjéven | |
jæ | jè | paardje | pjædje / pjèdje | ||||
jö | jö | sleutel | sljötel / sljötel | (reuk) rjök / rjök | |||
wö | wö | vogel | vwögel / vwögel | (blazen) blwözen / blwözen | |||
jɑ | ja | vaars | vjɑs / vjas | (aardpijp) jɑdspi:p / jadspīēp |
IPA | Limburgs | A.N. | ZZB 1 | ZZB 2 | ZZB 3 | ZZB 4 | ZZB 5 |
jæ: | jae | kerntje/(kersen)pitje | kjæ:ntje / kjaentje | (lantaarntje) latjæ:ntje | |||
jɑ: | ja(a) | manskerel | manskjɑ:l manskjaal | (lantaarn) latjɑ:n / latjaan | (grote pit) kjɑ:n / kjaan |
IPA | Limburgs | A.N. | ZZB 1 | ZZB 2 | ZZB 3 | ZZB 4 | ZZB 5 |
ə | e | de | də / de | hət / het | (kapelleke) kapelləkə / kapelleke |
IPA | Limburgs | A.N. | ZZB 1 | ZZB 2 | ZZB 3 | ZZB 4 | ZZB 5 |
wöi | wöi | toren | twöin / twöin | (koren) kwöin / kwöin | (zoon) zwöin / zwöin | (doren) dwöin / dwöin |